Als er iemand een boek moet schrijven over autonomie, dan ben ik het. Ik heb er namelijke een hele goede reden voor.

Als kind was ik graag op mezelf. Zo kon ik iets zo goed mogelijk uitzoeken, proberen, ervaren, leren, ervan genieten en later met enthousiasme vertellen wat ik had ontdekt. Ontdekkingsreiziger was (en is) dan ook mijn droomberoep.

Die nieuwsgierigheid werd gezien als een goede eigenschap, maar afzondering leek soms gauw raar of egoïstisch. Ik snapte dat niet. Ik hield me netjes aan de regels en vond vriendschappen ook erg belangrijk en leuk. Even belangrijk en leuk als helemaal zelf iets doen.

Mijn middelbareschooltijd was moeilijk. Op de basisschool had ik een klas overgeslagen en ik had bovendien een groeiachterstand. Zo belandde ik als net elfjarige in de brugklas, waar mijn compensatiedrang zich uitte in zo ad rem mogelijk zijn. Wie niet groot is, moet maar grappig zijn. Halverwege de vijfde klas gunde het Opperwezen mij ook eindelijk een dosis hormonen, waardoor ik nu precies de gemiddelde lengte heb van een Nederlandse man.

Mijn studietijd was fantastisch. Ik kon zelf kiezen wat ik studeerde en de meeste colleges zijn niet verplicht. En m'n vrienden waren er ook. Top. Het was de beste tijd om te ontdekken wat ik zelf allemaal wilde.

Na bachelordiploma's in communicatiewetenschappen, communicatiesystemen en geografie besloot ik te gaan werken als personal trainer bij een grote fitnessketen. Ik was geïnteresseerd in hoe beweging en voeding een menselijk lichaam kunnen vormen. Deze perfecte combinatie van theorie en praktische toepassing had ik al een paar jaar zelf in de gym ervaren, maar nu leek het mij een goed moment om er ook anderen bij te helpen. Van uitzoeken, proberen, ervaren, leren en ervan genieten naar enthousiast vertellen dus.

In de fitnesswereld ontdekte ik voor het eerst het begrip autonomie. Dat werd meteen heel erg duidelijk: de reden waarom er zoveel (en steeds weer nieuwe) diëten en fitnessregimes zijn, is omdat ze op korte termijn werken maar op lange termijn niet. Dat komt omdat mensen weigeren om hun hele leven volgens absurde leefregels van anderen te leven. Gedragsveranderingen werken vooral als die regels zelf bepaald zijn.

Het probleem is echter dat heel veel mensen, zeker op het gebied van voedingsgedrag, niet weten dat ze die regels zelf willen en kunnen bepalen. Meestal wordt er een dieetboek gekocht in de hoop dat er een snelle, gemakkelijke en goedkope oplossing komt voor een probleem. Wanneer deze oplossing uitblijft, gaan ze naar de volgende. En zo blijft die wereld bestaan.

Maar het antwoord is dus autonomie.

Ik stopte als trainer vanwege bovenstaande redenen, maar bleef schrijven op mijn blog over voedingsgedrag. Ik publiceerde ook mijn eerste boek Eet Taart Krijg Een Sixpack, waarin ik poogde een satirische blik te werpen op een in mijn ogen gek geworden dieetwereld. Het is aan de lezer of dat gelukt is.

Tegelijkertijd ging ik aan de slag als brand manager bij Personal Body Plan, een groot online coachingsplatform. Daar kreeg ik de vrije hand om ervoor te zorgen dat het verhaal van dit bedrijf zo goed mogelijk werd verteld. Een verhaal dat precies in deze fitnesswereld verteld moest worden: als je fysiek wilt veranderen, zul je daar wat voor moeten doen, en dat kan het beste op een manier die je zelf kiest. Dat lukte aardig. Het bedrijf groeide van 8 naar meer dan 100 werknemers en er werden duizenden mensen gecoached.

Van brand manager werd ik head of product development. Op deze manier probeerde ik de inmiddels verschillende producten van het moederbedrijf, Changing Life, met een team van getalenteerde enthousiaste collega's te verbeteren.

Als werknemer kreeg ik veel vrijheid, waardoor ik op iedere gewenste locatie ter wereld kon werken. Dat deed ik ook. In 2016 was ik iedere maand in een ander land buiten Europa. Dat was geweldig en het leek ook niet beter te kunnen. Hoewel, ik kwam erachter dat ik geen manager ben (en wil zijn).

Mijn reiservaring en bovengemiddelde interesse in de luchtvaartwereld, zorgde ervoor dat ik een boek publiceerde met de naam Thuisblijven is duurder over het zoeken, vinden en boeken van goedkope vliegtickets. Het boek combineerde mijn interesse voor plekken met hacken. Er zijn namelijk heel veel manieren om het spel dat luchtvaartmaatschappijen en hotels met hun klanten spelen te winnen. En dik ook. In de kortst mogelijke samenvatting win je dit spel door eerst zoveel mogelijk opties (vrijheid) te kennen, te creëren en te nemen en daarna te weten wanneer je wat moet kiezen (autonomie). Ik gunde meer mensen deze inzichten zodat ook zij voor een paar tientjes in first class konden vliegen. En ik wilde ook graag een boek maken.

Ik stopte met werken bij Changing Life. Niet omdat ik te weinig vrijheid had (integendeel), maar wel omdat beter en beter begon te snappen wat autonomie was. Het gevoel zullen veel mensen herkennen: worden aangenomen vanwege kennis, ervaring, drive, enthousiasme en/of probleemoplossend vermogen, maar uiteindelijk toch altijd precies moeten doen wat er in het reglement staat (of wat er altijd zo gedaan wordt). En dat terwijl je zeker weet dat als je werkgever jou gewoon de vrije hand geeft, je de beste oplossing verzint én je verantwoordelijkheid accepteert. Zo'n gebrek aan autonomie gaat irriteren en gaat niet over als er niets verandert.

In een overschot aan tijd schreef ik een boek over kamerplanten, een hobby waar steeds dezelfde vraag terugkomt: waarom gaat mijn kamerplant dood? Het antwoord bleek steeds wat anders. En er waren wel heel veel kamerplantenboeken, maar ze waren allemaal hetzelfde: zo mooi mogelijke foto's van goedbelichte hoekjes die als inspiratie dienden voor de opstelling de kamerplanten van de lezer. Maar er stierven nog steeds evenveel planten. Dan had je ook biologieboeken over de werking van planten, maar die las natuurlijk niemand. Dus ik schreef het Handboek Voor Mensen Die Hun Kamerplanten Altijd Dood Laten Gaan want de basistechnieken waren teveel onderbelicht.

In de tussentijd nam ik wat afstand van al mijn interesses en activiteiten om erachter te komen waar dat toch allemaal vandaan kwam. Waarom was ik niet gewoon na m'n studie ergens gaan werken, had ik een aardige auto gekocht en in een rijtjeshuis gaan wonen?

Ben ik een aansteller met al die projecten? Moet dat allemaal zo nodig? Wat heeft het allemaal met elkaar te maken? Waarom doe ik dit allemaal? Ben ik raar? Als je zoveel vrijheid hebt, waarom knaagt er dan iets?

Op al die vragen heb ik nog niet allemaal een antwoord, maar steeds kwam de term autonomie weer terug. Zelf kiezen. Ik wilde dit uitzoeken. Het leek me het antwoord op verschrikkelijk veel vragen. Niet alleen voor mij, maar voor heel veel meer mensen.

Het is drie jaar geleden dat ik op onderzoek uitging en intussen heb ik antwoorden op vragen waarvan ik niet eens wist dat ik ze had. Autonomie lijkt een belangrijke rol te spelen op zoveel manieren: in relaties, op de werkvloer, in opvoeding, in de trein, op internet, in de supermarkt.

Er is verschrikkelijk veel aandacht voor vrijheid. Politici roeptoeteren het de hele dag. We vieren het eens per jaar. Het is het favoriete woord van internetmarketeers die cursussen verkopen. Iedere pseudopsychologisch boek staat er vol mee. Vrijheid hier. Vrijheid daar. Het is nooit genoeg. Iedereen moet meer vrijheid. Nu. Morgen ook.

En dan?

Het wordt tijd dat we snappen dat we snappen hoe en waarom we zelf kunnen kiezen uit die al die vrijheden. En dat zelf kiezen heet autonomie.